Iedere huisarts is wel eens op een feestje benaderd met een vraag over pijntje of hoestje, die in feite neerkwam op een gratis consult. Ook kunsthistorici krijgen vaak terloops een vraag, die in feite een verkapt adviesverzoek is. Wanneer je net bent afgestudeerd, vind je het een eer dat men je een vraag stelt: dat betekent dat men je als deskundige ziet! Maar wanneer je steeds vaker wordt geraadpleegd, begin je te beseffen dat je diensten verleent zonder te factureren… 

K&WH heeft de afgelopen jaren heel wat onderzoek verricht, zowel in opdracht als op eigen initiatief, onder meer naar de woonhuizen van het echtpaar Kroller-Muller en de productie van glas-in-lood. Daardoor hebben we een bedrijfsarchief opgebouwd, waarin zich correspondentie van kunstenaars en architecten, bouwtekeningen, foto’s en andere documenten bevinden. Het betreft voornamelijk ongepubliceerd materiaal: een ware ‘schat’ aan informatie waaruit we bij huidige en toekomstige projecten kunnen putten. Het komt regelmatig voor dat we door collega-kunsthistorici, musea of particulieren worden benaderd een vraag om informatie. Een collega is bijvoorbeeld bezig met een opdracht over Helene Kroller-Muller of glas-in-lood, benieuwd wat wij daarover al hebben gevonden en of dat van belang is voor zijn/haar eigen project. Nu beantwoorden we graag zulke adviesaanvragen of stellen ons archiefmateriaal beschikbaar, maar rekenen daarvoor wel een uurtarief. 

Dat laatste stuit soms op onbegrip. Kennis hoor je immers vrijelijk te delen uit collegialiteit of in het belang van het vakgebied. Vakgenoten in loondienst bij instellingen zijn nu eenmaal gewend om onderling onderzoeksresultaten uit te wisselen – maar vergeten dat zij dit doen in de tijd en op kosten van hun werkgever, en hiervoor impliciet in hun salaris worden vergoed.

Voor een zelfstandige kunsthistoricus ligt dat anders. Die voorziet in zijn/haar inkomen door zelf verzamelde kennis en archiefmateriaal te exploiteren. Gratis je product weggeven is voor een ondernemer niet erg zinvol. Maar omdat zo’n adviesvraag meestal in informele sfeer wordt gesteld en de vrager gewend is met instellingscollega’s kennis te delen, verwacht deze geen factuur. Wat te doen? 

Je kunt er voorzichtig op wijzen dat de gevraagde gegevens uiteindelijk binnen een formeel kader zullen worden benut. Het project van je collega genereert immers inkomsten: een boek wordt verkocht door de uitgever, een tentoonstelling genereert bezoekersgelden voor het museum, en de uitvoerende ontvangt een salaris. Geef beleefd aan dat jouw medewerking niet vanzelfsprekend kosteloos is, omdat het beantwoorden van adviesvragen nu eenmaal tijd kost, die je dan niet aan betaalde projecten kunt besteden.

Vergelijk het met een Gemeentearchief: een openbare instelling. Vraag je een archiefmedewerker om archiefstukken in te duiken en een specifieke adviesvraag te beantwoorden, dan betaal je daarvoor een uurtarief. Wil je bij het Stadsarchief Amsterdam via haar website een digitale scan van een archiefstuk raadplegen, dan betaal je daarvoor een tarief per bladzijde. Omdat het een openbare instelling betreft, geldt hiervoor een niet-commercieel tarief.

Ons bedrijfsarchief is echter een particulier archief. Wij ontvangen dan ook geen externe steun om ons bedrijf of archief in stand te houden, en zijn zelf verantwoordelijk voor alle kosten. Wij investeren zelf tijd, mankracht en onkosten in onderzoek, of vragen een opdrachtgever dat te doen. Iedere keer dat we ongepubliceerde gegevens uit handen geven, vervalt de mogelijkheid die zelf te exploiteren. We rekenen daarom voor advies en het raadplegen van ons archief een commercieel tarief. 

Natuurlijk zijn er uitzonderingen, waarbij je wél kosteloos kennis beschikbaar wilt stellen. Bijvoorbeeld voor een goed doel, zoals het redden van bedreigd erfgoed, of om een potentiële opdrachtgever te laten zien dat je de juiste persoon bent voor een bepaald project. Stel dan vooraf redelijke grenzen aan de hoeveelheid kennis die je kosteloos aanbiedt en geef aan dat eventueel meerwerk wél wordt gefactureerd. Voorkom dat je bijdrage onopgemerkt blijft of aan een ander wordt toegeschreven: vraag gerust vermelding van je (bedrijfs)naam als bron.

Weergaven: 63

Opmerking

Je moet lid zijn van Register Freelance en Zelfstandige Kunsthistorici om reacties te kunnen toevoegen!

Wordt lid van Register Freelance en Zelfstandige Kunsthistorici

Reactie van Ingelies Vermeulen op 23 Juni 2010 op 12.01
Interessant uitgangspunt. Kennis is waardevol.

© 2024   Gemaakt door Andréa A. Kroon.   Verzorgd door

Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden