'Er is geen budget'

[Audrey Wagtberg Hansen]

Bij onze workshops horen we vaak van collega's over onderhandelingen met musea of uitgevers, waarbij geen of weinig auteurs- of onderzoekershonorarium wordt geboden. De opdrachtgever zou wel willen, begrijpt je wens voor een honorarium, maar ‘helaas... het budget laat het gewoon niet toe’. Hoe ga je daarmee om? Neem je genoegen met 'de eer'? Een paar tips uit de dagelijkse praktijk:

§ Denk zakelijk. De meeste cultuurinstellingen en uitgevers zijn in feite bedrijven, die winst hopen te maken - net als je eigen bedrijf. Ook zij kunnen de door hen gemaakte kosten aftrekken, zodat zij minder btw/belasting hoeven af te dragen. Auteurs- of onderzoekskosten zijn, ook in de ogen van de belastingdienst, dus normale kostenposten.

§ Vraag inzicht in de begroting. Voor het maken van tentoonstellingen of boeken hebben de meeste instellingen een vast kwartaal- of projectbudget. Daarbinnen kan vaak met kostenposten geschoven worden, zolang het totaalbedrag maar gelijk blijft. Als je inzicht hebt in die begroting, kun je meedenken over een oplossing.

Kan op een minder belangrijke post bezuinigd worden, om toch ruimte te maken voor een honorarium? Bijvoorbeeld op de catering bij de presentatie? Of door te zoeken naar een goedkopere drukker of fotograaf? Meestal is niet de vraag hoeveel geld er beschikbaar is, maar wat men als prioriteit ziet bij het uitgeven daarvan. En dat geeft je basis voor onderhandeling.

§ Benut subsidiemogelijkheden. Als er werkelijk een tekort is, heeft een cultuurinstelling of uitgever meestal de mogelijkheid een subsidie aan te vragen, waarin jouw honorarium wordt opgevoerd. Subsidiegevers eisen immers niet dat je op vrijwillige basis werkt. Bied aan de mogelijkheden te verkennen en suggereer zelf enkele fondsen. Bied eventueel aan om de aanvraag voor te formuleren. AIs men echter niet bereid is om in subsidiewerving te investeren, kun je overwegen om verder te zoeken naar opdrachtgevers die daartoe wel bereid zijn.

§ Durf een risico te nemen. Soms wil een instelling niet vooraf investeren. Dan kun je overwegen om een beloning op prestatiebasis af te spreken: een euro of ander bedrag per binnengehaalde tentoonstellingsbezoeker, of per verkocht boek. Leg zulke afspraken vast en zorg dat er voor jou een controlemogelijkheid is van het behaalde resultaat.

§ Verwacht gelijke behandeling. Worden de andere betrokkenen bij een project, zoals vormgever, redacteur of projectleider wel vergoed? Dan is er geen enkele reden om jouw werkzaamheden niet te vergoeden. Jouw expertise verdient evengoed beloning als die van andere betrokkenen. Vraag je af, of je wilt samenwerken met een persoon of instelling, die zulke ongelijke verhoudingen acceptabel vindt. Durf te bedanken voor een slecht betaald project; vrije tijd is immers ook een kostbaar goed.

§ Accepteer geen smoesjes. ‘Het staat goed op je c.v.’ gaat alleen op voor starters, die nog werkervaring willen opdoen. Maar al snel is je c.v. lang genoeg en mag je een tarief vragen dat je expertise en ervaring weerspiegelt. 'Misschien huren we je een volgende keer dan betaald in’. Mag je van de huisbaas dan ook tot de pruimentijd wachten met het betalen van je huur? Bovendien: als je eenmaal genoegen neemt met onbetaald werk of met een laag tarief, zal men dat een volgende keer weer van je verwachten. Het is juist de bedoeling dat je tarief steeds wat hoger wordt, naarmate je ervaring groeit.

Soms is het in je voordeel om genoegen te nemen met minder, of met niks. Bijvoorbeeld wanneer je meewerkt aan een goed doel, wanneer je voor een project een luxe reis mag maken, of wanneer je in een project belangrijke nieuwe vaardigheden leert. In al die gevallen levert het jou iets op: plezier, voldoening, ervaring, etc. Neem alleen genoegen met minder, als er voor beide partijen sprake is van een win/win situatie.