Zzp-ers in 2013 dé uitkomst voor kunst-, museum- en erfgoedinstellingen?

[Andréa A. Kroon]

Het is nog steeds crisis in museumland. Een aantal culturele instellingen is door overheidsbezuinigingen gedwongen de deuren te sluiten. Andere hebben dankzij slimme publieksacties en sponsoring in 2012 een topjaar achter de rug, maar worden nu ‘beloond’ met meer bezuinigingen en moeten medewerkers ontslaan. Hoe kunnen erfgoedinstellingen dan toch blijven investeren in kunsthistorisch onderzoek, collectiepresentatie en vernieuwend publieksbereik? Het antwoord is simpel: doe vaker een beroep op freelance en zelfstandige kunsthistorici als gastconservator, projectcoördinator of redacteur. Dan geniet u de voordelen van externe expertise, zonder de lasten van een dienstverband.

 

Financiële voordelen

Waarom is het financieel aantrekkelijk om een zelfstandige professional in te zetten? U bepaalt vooraf precies het aantal te werken uren en daaraan verbonden tarief, en hoeft over dat bedrag geen werkgeverslasten af te dragen (zoals loonbelasting of sociale premies). Ondernemers regelen zelf hun sociale zekerheden, en zijn zelf verantwoordelijk voor overbrugging bij ziekte of vakantie. Zelfstandige professionals werken ook niet met tijdelijke contracten, maar op basis van offertes en algemene leveringsvoorwaarden. Zij ambiëren geen vast dienstverband, maar gaan na het voltooien van uw klus meteen verder aan een ander project bij een andere opdrachtgever. U heeft dus ook niet te maken met een ontslagvergoeding.  

Ook bij subsidiewerving kan inzet van externe expertise aantrekkelijk zijn. Terwijl cultuurfondsen geen exploitatietekorten of salarissen van vaste medewerkers dekken, is de inzet van een gastconservator, -auteur of -redacteur vaak wel subsidiabel. Een zelfstandig deskundige zal u graag over de mogelijkheden informeren en u zo helpen om zijn/haar inzet mogelijk te maken.

 

Wel de lusten, niet de lasten

De uitdaging voor musea en cultuurinstellingen is om met een klein team van vaste medewerkers toch vernieuwende projecten en producten te blijven realiseren. Vaak is voor een project tijdelijk een specifieke aanvullende expertise vereist, maar geen tijd om die eigen te maken. Het aantrekken van externe expertise per project biedt dan een uitkomst. Een zelfstandige professional weet bovendien precies wat u verwacht: in zo kort mogelijke tijd een zo goed mogelijke prestatie neerzetten. Het leveren van kwaliteit heeft absolute prioriteit, omdat de overlevingskansen van zijn/haar bedrijf eenvoudig afhangen van de tevredenheid van opdrachtgevers.

Een freelancer heeft – als gevolg van de lange lijst tijdelijke projecten voor verschillende opdrachtgevers op het cv – een brede blik op het vakgebied en is gewend om naar creatieve oplossingen te zoeken binnen kleine budgetten. Terwijl een vaste medewerker vaak wordt afgeleid door allerlei administratieve en lopende zaken binnen een instelling, kan een freelancer zich juist 100% op dat ene project concentreren. Een freelancer is nooit vastgeroest in een bedrijfscultuur of overspannen van een recente reorganisatie, maar kijkt nog met een frisse, open blik naar uw project en medewerkers. Hij/zij heeft geen boodschap aan eventuele interne spanningen en zal daar moeiteloos doorheen laveren.

 

Wel of geen VAR?

In de media wordt wel gewaarschuwd voor de risico’s van een verkapt dienstverband, wanneer u met een zzp-er in zee gaat. De term zzp-er, ‘zelfstandige zonder personeel’, is in dat verband erg verwarrend, omdat ze de lading niet dekt. Zelfstandige kunsthistorici zonder personeel kunnen niet alleen werken als freelancer, maar ook als eenmanszaak, of partner zijn in een VOF of een maatschap. Aan een freelancer kan een VAR-verklaring gevraagd worden als bewijs van erkenning van zijn/haar ondernemerschap door de belastingdienst, maar bij een partner in een VOF is dat onzin. Onder welke bedrijfsvorm een zelfstandige is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, kunt u op www.kvk.nl nagaan.

 

RFZK

Bij het zoeken naar de juiste externe kracht kan het online Register Freelance en Zelfstandige Kunsthistorici van pas komen (RFZK). De leden zijn tentoonstellingsmakers, auteurs, onderzoekers, erfgoedspecialisten, museumdocenten en andere kunstprofessionals. Ieder lid presenteert zich op zijn/haar profielpagina, waarop is aangegeven vanuit welke bedrijfsvorm zij in de Kamer van Koophandel zijn ingeschreven en hoeveel jaren ondernemerservaring zij hebben. U kunt zoeken naar zowel ‘ervaren leden’, als starters, studenten en aspirant-leden. 

Wie zelf als zzp-er in het vakgebied werkzaam is, kan zich kosteloos aanmelden als lid. De RFZK is ook te volgen op Twitter: @RFZK.